Βασικό χαρακτηριστικό του απατεώνα είναι η ικανότητά του να πείθει το θύμα του για το αγαθό και ειλικρινές των προθέσεων του και το αληθές των λεγόμενων του (η τέχνη της πειθούς σύμφωνα με το αρχαίο σοφιστή φιλόσοφο Γοργία είναι η βάση της εξουσίας – «εξουσιάζει όποιος καταφέρνει να πείσει με τα λόγια τους δικαστές στο δικαστήριο, του βουλευτές στη Βουλή, τους πολίτες στην Εκκλησία του Δήμου»). Από την άλλη πλευρά, η κοινωνική μηχανική αναφέρεται στη συστηματική εκμετάλλευση των άλλων μέσα από ψεύδη, κόλπα, εκμετάλλευση και πανουργία. Ο απατεώνας χρησιμοποιεί όλα τα μέσα, λεκτικά, μη λεκτικά, στοιχεία, πληροφορίες ή τρίτα πρόσωπα, για να καταφέρει να παραπλανήσει και να εξαπατήσει το θύμα του.
- Γράφει ο Τάκης Κάμπρας
Προσοχή στις απάτες: Επιτήδειοι εξαπατούν ηλικιωμένους και παίρνουν χρήματα…, προσοχή με τις αγγελίες τεχνολογίας καθώς απατεώνες εξαπατούν… Μορφή επιδημίας έλαβαν τα περιστατικά απόπειρας εξαπάτησης συμπολιτών, από επιτήδειους που είτε προσδοκούν το εύκολο κέρδος …!
Είναι καθημερινοί πλέον τίτλοι ειδήσεων, γνώριμοι σε όλους μας καθώς φθάνουν και δια των τηλεοράσεων απευθείας και στον καναπέ μας! Σήμερα, η Αστυνομία, η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος με δελτίο τύπου προειδοποιούν τους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, για την αποφυγή πιθανής οικονομικής εξαπάτησης τους.Κάποτε όμως οι πολίτες ήταν εντελώς ανυποψίαστοι και οι απατεώνες αυξάνονταν…
Μιλάμε για το 1932…
«Πολλοί οδοντοϊατροί των Αθηνών έπεσαν τις ημέρες αυτές θύματα ενός πρωτοτύπου λωποδύτου, που έμπαινε στα ιατρεία τους ως πελάτης και έβγαινε, παίρνοντας μαζί του όσες τεχνητές οδοντοστοιχίες εύρισκε πρόχειρες μπροστά του. Αυτό όμως δεν είνε τίποτα μπροστά στα όσα έπαθε ένας οδοντοϊατρός, την περιπέτεια του οποίου διηγούνται τα οδοντοϊατρικά περιοδικά:
Ένα πρωϊ του παρουσιάσθη κάποιος πελάτης για να βγάλη το δόντι του.
-Θέλετε να σας το βγάλω με αναισθησία –του είπεν ο οδοντοϊατρός – ή χωρίς; Αν σας κάνω ένεσι, θα πληρώσετε τόσα, κατά την διατίμησιν, αν δεν σας κάνω τόσα…
-Με αναισθησία φυσικά του είπεν ο πελάτης. Και όσο μπορείτε δυνατότερη μάλιστα, γιατί δεν αντέχω καθόλου στους πόνους.
Εκάθισε στο σκαμνί και του έγινεν η ένεσις. Αλλά είχε μίαν παράκλησιν ακόμη ν’ απευθύνη στον οδοντοϊατρόν:
-Γιατρέ μου είμαι ζαλισμένος από την ένεσι… του είπε. Αφήστε με, σας παρακαλώ, λιγάκι να συνέλθω και κατόπιν μου το βγάζετε.
Ο οδοντοϊατρός τον παρεκάλεσε να περάση εν τω μεταξύ στην αίθουσα της αναμονής ως που να συνέλθη. Ο πελάτης επέρασε, αλλά όταν τον εζήτησεν ο οδοντοϊατρός δεν τον ξαναβρήκε. Είχενεξαφανισθή. Απλούστατα είχε πάει τρέχοντας σε άλλο οδοντοϊατρό.
-Γιατρέ μου, το δόντι μου παρακαλώ. Να μου το βγάλετε όμως γρήγορα γιατί δεν μπορώ να υποφέρω τους πόνους…
-Με ένεσι θέλετε ή χωρίς ένεσι; Τον ερώτησε και ο νέος οδοντοϊατρός.
Και του ανέφερε την διατίμησιν.
–Χωρίς ένεσι γιατρέ μου. Να μη χασομερούμε, σας παρακαλώ. Άλλως τε εγώ, ξέρετε, δεν αισθάνομαι κανένα πόνο όταν βγάζω δόντι.
Ο οδοντοϊατρός δεν τον επίστεψε. Όταν όμως του έβγαλε το δόντι παρετήρησε, πράγματι, κατάπληκτος, ότι ούτε ο παραμικρότερος σπασμός πόνου δεν είχε σημειωθή στο πρόσωπό του.
Αλλά το πάθημα των δύο οδοντοϊατρών δεν ήτο αυτό μόνον. Τους συνέβη και κάτι χειρότερον ακόμα. Ο δεύτερος οδοντοϊατρός έσπευσε να ανακοινώση την σπανίαν περίπτωσιν της ειδικής αναισθησίας του πελάτου του εις την ΟδοντοϊατρικήνΕταιρειάν!
-Υπάρχουν άτομα, κύριοι συνάδελφοι –άρχισε να ομιλή- προικισμένα με ειδικήναναισθησίαν των νεύρων και των οδόντων. Προ ολίγων ημερών ενήργησα μίαν δύσκολονεξαγωγήν ενός γομφίου οδόντος εις κάποιον πελάτην μου, ο οποίος χωρίς καμμίανχρήσιν αναισθητικών δεν εδοκίμασε, παραδόξως, τον ελάχιστον πόνον…
Ο πρώτος οδοντοϊατρός που παρευρίσκετο εις την συνεδρίασιν και ο οποίος τώρα μόλις είχε αντιληφθή ότι έπεσε θύμα ενός απατεώνος, έσπευσε να διακόψη τον αγορεύοντα.
-Απατάσθε κύριε συνάδελφε… του είπε. Αν ο πελάτης σας, που αναφέρατε, δεν αισθάνθηκε κανένα πόνον, όταν του βγάλατε το δόντι, ήτο απλούστατα διότι προ ολίγων στιγμών του είχα κάνει εγώ ένεσιννοβοκαϊνης!
Οι σύνεδροι, όπως ήτο επόμενον, εγέλασαν εις βάρος και των δύο συναδέλφων των, που την είχαν πάθει από τον ίδιον απατεώνα.
Και αυτή μεν είνε μία αστεία αλλά κοινή ιστορία. Η τραγική απορία είνε η εξής: Πόσες άραγε επιστημονικές ανακοινώσεις, ενώπιον σοφών σωματείων, δεν στηρίζονται εις αναλόγου σοβαρότητος παρατηρήσεις; Και αυτό είνε το απελπιστικόν».
(Από την μόνιμη στήλη του Παύλου Νιρβάνα στην εφημερίδα «Πολιτεία», ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΟΓΟΙ, 1932)
Βέβαια δεν ήταν και το μόνο…
Αλιεύουμε μια «νέα» ιστορία από την πένα του Παύλου Νιρβάνα, στην «Εστία» του 1935.
«Οι δύο συλληφθέντες προχθές στον Πειραιά ψευτοοδοντοϊατροί ήλθαν κάπως αργά στον κόσμο και στην Ελλάδα. Προ ολίγων ετών ακόμη, κανείς δεν θα τους ζητούσε το δίπλωμά των και την άδειαν εξασκήσεως του επαγγέλματός των. Μια τανάλια ήτο αρκετή για να μετέρχεται κανείς το επάγγελμα του οδοντοϊάτρου.
Και είνε χαρακτηριστικόν το ανέκδοτον που διηγείτο άλλοτε, ο Σπύρος Μελάς περί της εκδρομής ενός Υδραίικου τσεμπεριού στην πρωτεύουσαν. Όταν εμπήκε με τον άνδρα της στον σιδηρόδρομον –«σπιτάκια-σπιτάκια και τρέχουνε»- και παρουσιάσθη ο εισπράκτωρ να τρυπήση τα εισιτήρια, η απλοϊκή Υδραία μόλις τον είδε να προχωρή με το εργαλείον του, το πήρε για τανάλια οδοντοϊάτρου. Και άρπαξε έντρομη η φτωχή τον άνδρα της από το χέρι.
–Πωπώ, Νιόλη μου! Ετούτος θα μας βγάλη όλα τα δόντια!
Καϋμένα δόντια. Όλοι εμάθαιναν τότε την τέχνην του οδοντοϊάτρου εις βάρος των σαγονιών της ανθρωπότητος. Διότι όταν πονή κανενός το δόντι του δεν σκέπτεται ποιός θα του το βγάλη. Ο σκοπός είνε να πεταχθή μια ώρα αρχήτερα. Και αν βγούν και τρία γερά μαζή με το χαλασμένο, και αν ξεκολλήση και η μισή μασσέλαμαζή, υπομονή.
Οι μπαρμπέρηδες έβγαζαν δόντια, οι αλμπάνηδες έβγαζαν δόντια, κάθε χειροδύναμος άνθρωπος κάτοχος μιάς τανάλιας έβγαζε δόντια. Οι πλανόδιοι οδοντοίατροι επάνω στα αμάξια τα έβγαζαν με υπόκρουσιν μουσικής για να μην ακούωνται η φωνές των θυμάτων των. Και κανείς δεν τους εζητούσε διπλώματα και άδειες. Άλλως τε από διπλώματα είχαν αφθονίαν. Κορνιζαρισμένα πολυτελώς ήσαν τοποθετημένα εις περίοπτα σημεία του αμαξιού. «Οδοντοϊατρός με πέντε διπλώματα».
Κάποτε στην Τρούμπα του Πειραιώς έλαβα την περιέργειαν να εξελέγξω τα διπλώματα ενός πλανοδίου. Μου είχε κάμει εντύπωσιν η παλαιότης των. Κιτρινισμένα από τον χρόνον, ξεθωριασμένα, κουρελιασμένα, μέσα στα πλαίσιά τους, εφαίνοντο να προέρχωνται από τα βάθη των αιώνων. Και ο οδοντοίατρος ήτο σχετικώς νεώτατος. Επλησίασα κι’ εδιάβασα. Ήσαν διάφορα Ιταλικά διπλώματα της Πάδοβας, διαφόρων χρονολογιών του προπαρελθόντος αιώνος. Και καθένα είχε διαφορετικόν όνομα. Και δεν ήσαν μόνον διπλώματα ιατρών. Ήσαν διπλώματα όλων των επιστημών. Και μεταξύ αυτών ένα της Θεολογίας!
Ο πλανόδιος απλούστατα που έβγαζε δόντια με υπόκρουσιν ρομβίας είχεν επιστρατεύσει τα διπλώματα διαφόρων μακαριτών, που δεν θα είχαν φαντασθή βέβαια ποτέ στη ζωή τους ότι, μετά θάνατον, θα καταντήσουν κάποτε οδοντοϊατροί στην Τρούμπα του Πειραιώς.
Την ωραίαν αυτήν εποχήν έπρεπε να φθάσουν στον κόσμον οι δύο οδοντοεπιχειρηματίαι του Πειραιώς. Ήρθαν κάπως αργότερα.
-Το δίπλωμά σας κύριε!
Δεν είχαν να παρουσιάσουν ούτε ένα δίπλωμα μακαρίτη της Πάδοβας. Και τους επήραν στην Αστυνομία όπου αντί να βγάλουν δόντια, τους εβγήκαν τα δικά τους.
Εν τω μεταξύ μερικοί δυστυχείς Πειραιώτες κλαίνε τα γερά τους δόντια που προσέφεραν θυσίαν στην τανάλια του. Καϋμένα δόντια!».
