Λεφτόδεντρο μπορεί να μην υπάρχει (ή να υπάρχει μόνο για τους «εκλεκτούς» της Κυβέρνησης Μητσοτάκη) αλλά… βρύση που βγάζει ευρώ φαίνεται πως μια χαρά υπάρχει και με μεγάλη ροή μάλιστα.
Όπως αποκαλύπτει μεγάλη έρευνα των Πάρι Καρβουνόπουλου και Βασίλη Γαλούπη για τους data journalists, την τελευταία διετία δόθηκαν ποσά άνω του 1,5εκατ. ευρώ σε εφημερίδες και ιστοσελίδες από την ΕΥΔΑΠ!
Με ανύπαρκτα κριτήρια, οι επιλεκτικές, όσο και υπέρογκες χρηματοδοτήσεις, προκαλούν αρκετά ερωτηματικά για τα ύποπτα παιχνίδια με το δημόσιο αγαθό, το οποίο η Κυβέρνηση έβαλε στις «ράγες» της ιδιωτικοποίησης, κόντρα σε δικαστικές αποφάσεις (πέντε τον αρθμό) με τις οποίες έχει κριθεί πως το νερό είναι φυσικό αγαθό και όχι προϊόν. Ως εκ τούτου δεν μπορεί να πουληθεί.
Ποιοι πήραν τα περισσότερα – Τα ανεξήγητα των χρηματοδοτήσεων
Οι πληρωμές της ΕΥΔΑΠ την τελευταία διετία σε πολλά ΜΜΕ, βρίσκονται σε δύο λίστες τις οποίες αποκαλύπτουν οι Data Journalists και δόθηκαν ως διαφημιστική δαπάνη, σε ιστοσελίδες (πάνω από 1εκατ. ευρώ) από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως την 9η Νοεμβρίου 2022 και σε εφημερίδες (532.000 ευρώ), το διάστημα από 1η Ιανουαρίου 2022 έως και 11 Νοεμβρίου 2022.
Όπως προκύπτει από τις λίστες, «υποβαθμίζονται» ή και αγνοούνται ΜΜΕ με πολλούς εργαζόμενους, μεγάλο κοινό και πανίσχυρα brand names, ενώ υπάρχουν υπέρογκες πληρωμές σε ΜΜΕ που δεν προσεγγίζουν καν τα παραπάνω κριτήρια.
- Με ποια μέθοδο μοίρασε η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ τη διαφημιστική δαπάνη στα ΜΜΕ;
- Ποια κριτήρια χρησιμοποίησε ώστε να επιλέξει ΜΜΕ και ποσά;
- Γιατί δεν δόθηκαν ποτέ στην δημοσιότητα οι συγκεκριμένες δαπάνες;
Όπως αναφέρουν ακόμα οι data journalists, σημαντική παράμερος είναι πως η ΕΥΔΑΠ δεν έχει βάσιμο λόγο για δαπάνες διαφήμισης, καθώς είναι κρατική εταιρεία και όχι ανταγωνιστική, έχοντας το μονοπώλιο στην Αττική και με εγγυημένο πελατειακό κοινό αφού άλλη επιλογή δεν υπάρχει.
Αφού λοιπόν η ΕΥΔΑΠ δεν έχει ουσιαστικά κανένα λόγο να διαφημιστεί, γιατί δόθηκαν αυτά τα ποσά στα ΜΜΕ;
Μήπως για να «σπρώξουν» συγκεκριμένα ΜΜΕ να είναι πιο… λάιτ στις αντιδράσεις τους στην επερχόμενη ιδιωτικοποίηση του νερού (σ.σ. η συζήτηση σχετικά με την ιδιωτικοποίηση… συμπτωματικά είναι έντονα στο προσκήνιο την τελευταία διετία) που δρομολογεί η Κυβέρνηση;
Τα ποσά
Γράφουν συγκεκριμένα οι data journalists:
Σύμφωνα με τις επίσημες πληρωμές άνω του 1.000.000 ευρώ που έχει κάνει η ΕΥΔΑΠ σε sites από την 1.1.2021-9.11.22, «πρωταθλητές» αναδεικνύονται το Mononews με 45.000 ευρώ, ο όμιλος DPG (newsbomb, CNN κ.α.) με 43.000 ευρώ, η Political και το Liberal με 39.000 ευρώ.
O όμιλος DPG είναι από τους μεγαλύτερους στη χώρα, ωστόσο προκαλεί ενδιαφέρον η διάθεση αρκετά υψηλών ποσών σε ιστοσελίδες όπως οι Mononews, Political και Liberal, οι οποίες δεν συγκαταλέγονται σε αυτές με την υψηλότερη απήχηση.
Ενδεικτικά, το πανίσχυρο από κάθε άποψη (απήχησης-επισκεψιμότητας) Protothema έλαβε το ίδιο διάστημα 12.000 ευρώ και το Zougla που διατηρεί μεγάλη επισκεψιμότητα 8.500 ευρώ, ενώ το Ethnos μόλις 2.500 ευρώ.
Όμως, υπάρχουν κι άλλες «περίεργες» περιπτώσεις για τις οποίες θα είχε ενδιαφέρον η ΕΥΔΑΠ να δώσει διευκρινίσεις για τη λογική διαμοιρασμού του χρήματος των φορολογουμένων.
Στις λίστες της για το διαδίκτυο, εντοπίσαμε ένα άγνωστο στο ευρύ κοινό σάιτ, μάλιστα συνδρομητικό, το bnb daily που φαίνεται να έλαβε 28.200 ευρώ. Όταν, για παράδειγμα, το Newsit δεν ξεπέρασε τις 20.000 και το ieidiseis τα 1.000 ευρώ. Το bnb daily προμοτάρεται ως επιχειρηματικό site, αλλά από τη στιγμή που είναι συνδρομητικό, δημιουργείται ένα κρίσιμο ερώτημα σχετικά με το ποια ανταπόκριση μπορεί να υπάρχει για ένα διαφημιστικό banner για την ΕΥΔΑΠ;
Ένα άλλο άγνωστο στο ευρύ κοινό site, το Αnatropinews, έλαβε 27.200 ευρώ, όταν το News247 δεν ξεπέρασε τις 13.000 ευρώ.
Επίσης, μια ΜΚΟ με τίτλο «Συμμαχία για την Ελλάδα» έλαβε διαφημιστική δαπάνη 9.500 ευρώ, ενώ το site «anattica» πήρε 3.710 ευρώ, σύμφωνα με τις επίσημες λίστες που φέρνουμε στο φως.
Η λίστα με τα ποσά σε ιστοσελίδες:
ΕΥΔΑΠ - Διαβάστε όλη τη λίστα με τα ποσά σε ιστοσελίδες -watermark
Τι πήραν οι εφημερίδες
Με ποια κριτήρια άραγε η ΕΥΔΑΠ η ΕΥΔΑΠ δαπάνησε για τις εφημερίδες συνολικά άνω των 530.000 ευρώ τον τελευταίο χρόνο (1.1.22-11.11.22);
Σύμφωνα με τη δεύτερη λίστα που φέρνουν στο φως οι data journalists, «πρωταθλητές» στα διαφημιστικά έσοδα από την εταιρεία ύδρευσης,φαίνονται οι εταιρείες του ομίλου Κουρτάκη (parapolitika κ.α.) με 111.000 ευρώ, ο ΔΟΜ (Τα Νέα, Βήμα κ.α.) με 55.500 ευρώ, οι Καθημερινές Εκδόσεις (Καθημερινή κ.α.) με 43.500 ευρώ και το Πρώτο Θέμα με 32.000 ευρώ.
Σημαντικές δυσαρμονίες, όμως, εντοπίζονται με το χαμηλής δυναμικότητας έντυπο One Voice με 12.000 ευρώ, την εφημερίδα Μπαμ με 10.000 ευρώ και την εφημερίδα Παρασκήνιο με 19.800 ευρώ.
Πώς εξηγεί η ΕΥΔΑΠ αυτά τα ποσά;
Και μάλιστα, όταν ΜΜΕ με δεδομένη δυναμική, όπως o όμιλος Real που φαίνεται να έλαβε μόλις 18.000 ευρώ και η Εφημερίδα των Συντακτών, με 4.000 ευρώ, ενώ άλλα σημαντικά έντυπα δεν είναι καν στη λίστα;
Θα είχε ενδιαφέρον να απαντηθεί και με ποια κριτήρια το περιοδικό Startupper εισέπραξε 8.500 ευρώ, το περιοδικό Κόσμος 2022 το ποσό των 10.000 ευρώ και το Καρφί 5.000 ευρώ, όταν η Lifo έλαβε 4.000 ευρώ, ενώ η Κόντρα και η Ριζοσπάστης από 2.500 ευρώ.
Η λίστα με τα ποσά σε εφημερίδες:
ΕΥΔΑΠ - Διαβάστε όλη τη λίστα με τα ποσά σε εφημερίδες -watermark
Διαφημίσεις και στην Περιφέρεια! – Οι 300.000 ευρώ σε διαφημιστική εταιρεία
Αν και η ΕΥΔΑΠ δραστηριοποιείται στην Αττική, είναι πραγματικά αξιοπερίεργο το γιατί προχώρησε σε διαφημιστική δαπάνη σε ιστοσελίδες της… επαρχίας! Σύμφωνα με τη λίστα, έδωσε 2.000 ευρώ στο agrinionews, 500 ευρώ στο nafpaktianews, 300 ευρώ στο Εμπρός της Ναυπάκτου και 680 ευρώ στο amfissanews.
Επίσης, υπάρχει δαπάνη της ΕΥΔΑΠ 300.000 ευρώ στη διαφημιστική εταιρεία Rascal, για παρακολούθηση των banners των ιστοσελίδων, δημιουργία banners σε ψηφιακές, ενημερωτικές και ψυχαγωγικές πλατφόρμες–σελίδες κ.α. Ωστόσο, δεν αναφέρεται πουθενά το πώς επιλέχθηκε η συγκεκριμένη εταιρεία, αλλά και το εύλογο των συγκεκριμένων δαπανών.
Οι μεθοδεύσεις και η αγνόηση των δικαστικών αποφάσεων
Ο πρόεδρος των Μηχανικών της ΕΥΔΑΠ Γιώργος Δήμτσας, εξηγεί στους datajournalists πώς η Κυβέρνηση αγνόησε τις αποφάσεις του ΣτΕ και προχωρά στο σχέδιο ιδιωτικοποίησης:
Θυμίζουμε ότι μεταξύ άλλων, το ΣτΕ έχει κρίνει πως η είσοδος της ΕΥΔΑΠ στο ΤΑΙΠΕΔ ήταν παράνομη. Υπάρχουν επίσης αλλεπάλληλες δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες κρίθηκε πως δεν επιτρέπεται η εμπλοκή ιδιωτών στο νερό.
Από την πλευρά του, ο αναλυτής και Διδάκτωρ Ολοκληρωμένης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Βασίλης Λύκος, εξηγεί στους datajournalists, πώς η Κυβέρνηση με πρόσχημα τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, στην οποία εντάσσει και το νερό, το οδηγεί στην ιδιωτικοποίηση. Λέει για τη συγκεκριμένη μεθόδευση:
Όπως αναφέρεται στην αποκαλυπτική έρευνα των datajournalists, στις 7 Μαρτίου, η Πρόεδρος ΔΣ του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος και Αντιπρόεδρος ΣτΕ ε.τ Μαρία Καραμανώφ, σε εκτενές υπόμνημα της προς τη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής των Ελλήνων ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Με το προτεινόμενο νομοσχέδιο οι κρατικές αρμοδιότητες ρύθμισης και ελέγχου όλων των φορέων παροχής των δημοσίων υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας αφαιρούνται από τα αρμόδια Υπουργεία και ανατίθενται στην ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Η όλη λογική και το πνεύμα του νομοσχεδίου καταστρατηγεί ευθέως τα παγίως κριθέντα από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ Ολ. 1904/2014, 190/2022, 191/2022), ανατρέπει το υφιστάμενο καθεστώς λειτουργίας των φορέων αυτών και ενέχει, ως εκ τούτου, σοβαρούς κινδύνους για τη συνέχιση της παροχής των υπηρεσιών τους εκτός περιβάλλοντος αγοράς και ανταγωνισμού και υπό όρους δημόσιας υπηρεσίας, δηλαδή με ασφάλεια, καθολικότητα, υψηλή ποιότητα και προσιτή τιμή.
Το νομοσχέδιο αποτελεί το τελευταίο βήμα για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης του νερού που πραγματοποιήθηκε με τον αντισυνταγματικό μεν, αλλά ισχύοντα πλέον νόμο 4964/2022 (άρθρα 114, 115) που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούλιο. Με το νόμο αυτό μεταβιβάστηκαν εκ νέου στο Υπερταμείο οι μετοχές ΕΥΔΑΠ/ΕΥΑΘ του Ελληνικού Δημοσίου, κατά πρωτοφανή παραβίαση των αποφάσεων 190/2022, 191/2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ, με τις οποίες η μεταβίβασή τους είχε κριθεί αντισυνταγματική. Ήδη λοιπόν, έχει επέλθει η ουσιαστική ιδιωτικοποίηση των δύο μεγαλύτερων φορέων παροχής υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας, αφού δεν υπάγονται πλέον στον έλεγχο του Ελληνικού Δημοσίου. Τι απέμεινε για να ολοκληρωθεί η ιδιωτικοποίηση αυτή; Να παραδώσει το κράτος, εκτός από τον έλεγχο, ακόμα και την απλή εποπτεία του.
Με την υπαγωγή των φορέων υδροδότησης στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, το κράτος παραδίδει σε αυτήν τις αρμοδιότητές του επί των φορέων υδροδότησης (ρυθμιστικές, κανονιστικές, αδειοδοτικές, κυρωτικές, τιμολογιακές), οι οποίες κατά το Σύνταγμα του ανήκουν αποκλειστικά. Είναι γνωστό ότι οι Ρυθμιστικές Αρχές, από τη φύση τους, δεν έχουν καμία αρμοδιότητα σε τομείς δραστηριότητας που δεν ανήκουν στην αγορά. Αποστολή τους είναι να διασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και την τήρηση των αρχών του ανταγωνισμού σε σχέση με τις υπηρεσίες που έχουν ήδη ιδιωτικοποιηθεί όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι συγκοινωνίες (λεωφορεία, τρένα) κ.λπ.
Η ΡΑΕ (όπως άλλωστε όλες οι ρυθμιστικές αρχές) έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες σε όλους τους ανωτέρω τομείς και οι πράξεις της είναι εκτελεστές χωρίς να υπόκεινται σε κανενός είδους έλεγχο νομιμότητος ή σκοπιμότητος από τον αρμόδιο Υπουργό. Είναι προφανές ότι η ΡΑΕ δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον δημόσιο έλεγχο που απαιτεί η νομολογία του ΣτΕ για τις υπηρεσίες υδροδότησης και αποχέτευσης, δεδομένου ότι είναι εξ ορισμού προορισμένη και οργανωμένη, ώστε να ρυθμίζει τα ζητήματα που ανακύπτουν στο χώρο της αγοράς και του ανταγωνισμού σύμφωνα με το πνεύμα και τους κανόνες που διέπουν τα πεδία αυτά.
Το νερό, όμως, δεν είναι εμπορικό προϊόν και οι υπηρεσίες υδροδότησης και αποχέτευσης δεν μπορούν να ανήκουν στην αγορά. Με απλά λόγια, δεν συντρέχει εν προκειμένω η βασική προϋπόθεση που απαιτείται για την υπαγωγή μιας δραστηριότητας στην αρμοδιότητα μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής, δηλ. η λειτουργία της δραστηριότητας αυτής σε περιβάλλον αγοράς. Στον τομέα της υδροδότησης της χώρας δεν νοείται η ύπαρξη αγοράς ούτε δραστηριοποίηση κερδοσκοπικών επιχειρήσεων στο σχετικό πεδίο, ώστε να απαιτείται η ρύθμισή τους από Ανεξάρτητη Αρχή. Δεδομένου ότι, όπως έχει κριθεί από το ΣτΕ, η δημόσια υπηρεσία ύδρευσης και αποχέτευσης, κατ’ αντιδιαστολή προς άλλες υπηρεσίες που έχουν πλέον περιέλθει στον χώρο της αγοράς (ενέργεια, ταχυδρομικές υπηρεσίες, επιβατικές μεταφορές, τηλεπικοινωνίες), δεν επιτρέπεται να ιδιωτικοποιηθεί, η υπαγωγή της στη ρυθμιστική αρμοδιότητα ΡΑΕ είναι ασύμβατη προς την αποστολή αμφοτέρων.
Ακούστηκε κατά τη σημερινή συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου ότι οι υπηρεσίες υδροδότησης νομίμως υπάγονται στη ΡΑΕ γιατί αποτελούν μονοπώλιο. Όπως είναι γνωστό, η ύπαρξη μονοπωλίου προϋποθέτει εμπορικό προϊόν που επιτρέπεται να πωλείται από ένα και μόνο επιχειρηματία. Όμως, το νερό στην Ελλάδα δεν είναι εμπορικό προϊόν και δεν πωλείται, αλλά παρέχεται με μερική ανάκτηση του κόστους του. Επομένως, στη χώρα μας οι υπηρεσίες υδροδότησης δεν αποτελούν μονοπώλιο.
Είναι γεγονός ότι με την εκ νέου μεταβίβαση των μετοχών ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο, ένα μεγάλο τμήμα των φορέων υδροδότησης της χώρας έχει ήδη ιδιωτικοποιηθεί. Αντί να επανορθώσει την κατάφωρη καταστρατήγηση των αρχών του κράτους δικαίου που επέφερε ο Νόμος 4964/2022, με το προτεινόμενο νομοσχέδιο το κράτος αποποιείται περαιτέρω τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες του για παροχή ασφαλούς, ποιοτικής και καθολικής υδροδότησης σε προσιτή τιμή.
Σύμφωνα με τη δική του επιχειρηματολογία, το νομοσχέδιο ομολογεί πράγματι την ανικανότητα και την απροθυμία του κράτους να έχει υπό τον έλεγχό του το νερό και παραδίδει τις ευθύνες κάπου αλλού. Ως Επιμελητήριο έχουμε επανειλημμένως αναφερθεί στους κινδύνους που ενέχει η στάση αυτή. Δεν χρειάζεται την κρίσιμη αυτή ώρα να τους υπενθυμίσουμε.
Συμπερασματικά, με την υπαγωγή όλων των φορέων υδροδότησης της χώρας στην αρμοδιότητα της ΡΑΕ συντελείται ένα μεγάλο και αμφίβολης συνταγματικότητος βήμα προς την ουσιαστική ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υπηρεσίας ύδρευσης και αποχέτευσης, κατά παράκαμψη, για μία ακόμα φορά, των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας».
Οκτώ ημέρες αργότερα, η Ένωση Διοικητικών Δικαστών με έγγραφο της προς την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου ζήτησε να αποσυρθεί σχετική διάταξη και επεσήμανε την απόφαση του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία «δεν νοείται παρά μόνο άμεσος κρατικός έλεγχος στους παρόχους υπηρεσιών ύδατος», ενώ τόνιζε πως η ανάθεση των υδάτων σε ανεξάρτητη αρχή δεν στέκει νομικά, γιατί «χάνεται ο χαρακτήρας του πόσιμου ύδατος ως κοινωνικού αγαθού, απαραίτητου για τη ζωή και την υγεία των πολιτών και αντί αυτού αντιμετωπίζονται οι σχετικές υπηρεσίες ως ρυθμιζόμενες κατ’ αντιστοιχία με αγορές άλλων αγαθών και υπηρεσιών».
Διαβάστε ακόμα:
- Τσίπρας: «Φτάνει πια, ως εδώ, η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν θα γίνει αποδεκτή»
- Πρόεδρος συλλόγου μηχανικών ΕΥΔΑΠ: «Το νερό είναι φυσικό αγαθό και όχι προϊόν»
- Παγκόσμια Ημέρα Νερού – «Το δημόσιο αγαθό που δόθηκε στην αγορά με υπογραφή Μητσοτάκη-Σκρέκα»
- «Περιμένετε τώρα το νεράκι pass» – «Φαρμάκι» το Twitter για την ψήφιση του νομοσχεδίου
- Με τις «γαλάζιες» ψήφους πέρασε από τη Βουλή το νομοσχέδιο για το ξεπούλημα του νερού
- «Όχι» στην ιδιωτικοποίηση του νερού, είπε το ΣτΕ
